Verplichte videoconferentie ook mogelijk vanwege veiligheid vervoer

Vandaag is de wijziging van het Besluit videoconferentie in werking getreden. Dit houdt in dat niet alleen de beveiliging van de zitting aanleiding kan geven om videoconferentie toe te passen zonder toestemming van de verdachte, maar ook het belang van de beveiliging van het vervoer. Hoewel deze uitbreiding begrijpelijk is, waarschuwt de NOvA wel voor een bredere toepassing dan hiermee wordt beoogd.

Uitgangspunt blijft dat de voorgeleiding voor de rechter-commissaris of de inhoudelijke behandeling via een videoverbinding vanuit de penitentiaire inrichting slechts met instemming van de verdachte kan plaatsvinden. Van verplichte videoconferentie kan alleen gebruik worden gemaakt indien de meervoudige kamer of de rechter-commissaris bepaalt dat dit noodzakelijk is vanwege een ‘bijzonder belang’. Dit kon al in het belang van de veiligheid ter zitting, en nu dus ook in het belang van de beveiliging van het vervoer.

‘Buitencategorie’ verdachten
Verplichte videoconferentie zal niet voor de gemiddelde verdachte gelden. De toelichting bij het besluit refereert aan de toename van arrestaties van een ‘buitencategorie’ verdachten van zware criminaliteit. Volgens de toelichting zijn deze verdachten, met de macht en middelen waarover zij beschikken, meedogenlozer en (vlucht)gevaarlijker. Ook is er een groter risico op gewelddadiger ontsnappingspogingen. Het vervoer van en naar de zitting is daarmee kwetsbaar.

Advies NOvA
In een wetgevingsadvies eerder dit jaar, sprak de NOvA – op instigatie van de adviescommissie strafrecht – begrip uit om in uitzonderlijke gevallen de videoconferentie toe te passen zonder toestemming van de verdachte of diens raadsman, indien een bijzondere noodzaak tot beveiliging van het vervoer bestaat. De NOvA benadrukte tegelijk dat voorkomen moet worden dat deze bepaling breder toegepast gaat worden dan waarvoor zij blijkens de toelichting is bedoeld.

Meer informatie
- Gewijzigd Besluit videoconferentie (ministerie JenV, 24 november)
- Nader rapport inzake het ontwerpbesluit tot wijziging van het Besluit videoconferentie (ministerie JenV, 11 november)
- Wetgevingsadvies NOvA / adviescommissie strafrecht (15 juni 2022)