NOvUM Aflevering 6
Aflevering 6: 'De inloopkamer'
In de zesde editie van NOvUM spreekt Bas van Zelst met Jan Bram de Groot, raadsheer bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, en familierechtadvocaat Juliëtte Habets (Habets & Pfeifle Advocaten en Mediators). Zij discussiëren over de landelijke inloopkamer, een initiatief van de Rechtspraak om met speciale teams van rechters en juridisch medewerkers achterstanden bij de gerechten weg te werken. In het bijzonder zoomen zij in op het borgen van de kwaliteit en het houden van digitale zittingen in alimentatiezaken.
U kunt de nieuwe aflevering van NOvUM hier terugkijken:
Reageren op deze aflevering kan via X (@Advocatenorde). Gebruik daarbij de hashtag #NOvUM.
De inloopkamer als ‘ventiel’ voor gerechten
“De Rechtspraak kampt met grote achterstanden”, vertelt Jan Bram de Groot. “En daar hebben vooral de rechtzoekenden last van. De gerechten hebben daarom afgesproken prioriteit te geven aan ‘tijdige rechtspraak’, met als doel om de doorlooptijden van rechtszaken duurzaam te verkorten en de voorspelbaarheid van de procedure voor rechtzoekenden te vergroten. De landelijke inloopkamer biedt gerechten die dat willen ondersteuning om werkvoorraden die (te lang) op de plank liggen versneld af te handelen. Zie ons maar als een soort ventiel.”
De Groot behandelt binnen het inloopteam familierecht uitsluitend ‘losse’ alimentatiezaken, allemaal via digitale zittingen. In totaal zijn er vijf inloopteams: voor bestuursrecht, en civiel recht (eerste en tweede aanleg), strafrecht en familierecht.
Grote impact
Juliëtte Habets doet als familierechtadvocaat veel alimentatiezaken. “Er gaat achter dit soort rechtszaken veel persoonlijk verdriet en leed schuil. Zaken die lang duren hebben een grote impact op de cliënt. Advocaten en hun cliënten hebben natuurlijk belang bij korte doorlooptijden, zodat zij tijdig aan de beurt komen en zich gehoord voelen. Als advocaat spelen wij daar ook een rol in, door de cliënt stap voor stap bij de hand te nemen en door het proces te leiden.”
Raadsheer Jan Bram de Groot:
“Te lange doorlooptijden zijn ons een doorn in het oog”
Als rechter deelt Jan Bram de Groot deze zorgen. “Die onzekerheid moet zo kort mogelijk duren. Ik zie dat de hoeveelheid zaken bij de Rechtspraak momenteel dusdanig is dat niet in alle zaken binnen een redelijke termijn een behandeling en beslissing is. Dat is mij – en ik denk iedereen binnen de Rechtspraak – een doorn in het oog.”
Vraagtekens bij digitale zitting
Juliëtte Habets vindt het jammer dat advocaten niet de mogelijkheid hebben om zelf zaken aan te dragen voor een digitale zitting. “Als advocaat kunnen wij goed inschatten of een digitale zitting ‘past’ bij de cliënt en de complexiteit van een zaak. Los daarvan zitten er ook nog wel haken en ogen aan een digitale behandeling. Ik snap wel dat dit efficiënt is. Het cachet van zo’n digitale zitting is alleen wel minder, waardoor het soms lijkt alsof de zaak minder gewicht krijgt. Ook ‘even’ schorsen zoals in een fysieke zitting is bijvoorbeeld niet zomaar mogelijk. Ik heb daar dus nog wel wat vraagtekens bij.”
Jan Bram de Groot geeft aan dat sinds de inloopkamer Familiezaken in maart 2021 is gestart, de kinderziektes wel zijn overwonnen en het team nu goed draait. In zijn ervaring geven bijna alle mensen, als hij hen daar achteraf naar vraagt, aan dat zij in de digitale zitting goed uit de verf zijn gekomen. “Het is soms ook een beetje koudwatervrees.” De mondelinge behandeling is in zijn ogen het belangrijkste onderdeel van de zaak. “Advocaten en rechters zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor een goed verloop van de zitting, in het belang van de cliënten. Samenwerking tussen beide is cruciaal.”
Advocaat Juliëtte Habets:
“De race om achterstanden weg te werken is zeker nog niet gelopen”
Race nog niet gelopen
“De achterstanden zijn een fenomeen van jaren, waarop al veel initiatieven zijn losgelaten,” besluit Habets. “Ter illustratie: ik heb veel zaken die ik in februari vorig jaar heb aangebracht en die nu na bijna een jaar nog op ‘wachten op zitting’ staan. Advocaten zelf kunnen hier ook een rol spelen door tijdig een verweerschrift in te dienen, maar zelfs als alle stukken compleet zijn duurt het vaak nog mega-lang. Dat is vooral schrijnend in zaken waarin ouders conflict hebben over de kinderen. Mijn oproep is dan ook: hoe meer inloopteams hoe beter, om ook op andere gebieden achterstanden in te lopen. Die race is zeker nog niet gelopen.”
Het inloopteam verlicht door het overnemen van alimentatiezaken de druk op de gerechten die hierdoor weer ruimte vrijspelen voor andere en ingewikkelde zaken, analyseert De Groot. “Het goede nieuws is ook: er komen honderden nieuwe rechters aan die nu in opleiding zitten. Alleen vangt die instroom nu eerst hoofdzakelijk de uitstroom op van rechters die met pensioen gaan. Over een jaar over drie, vier zijn we weer op volle sterkte.”
Meer informatie
Kijk op de website van de Rechtspraak voor meer informatie over de inloopkamer en tijdige rechtspraak.