14-11-2024

Op deze regels bestaan uitzonderingen, zoals de mogelijkheid voor advocaten in dienstbetrekking om voor hun eigen werkgever op te treden. Of de mogelijkheid voor advocaten in dienst van rechtsbijstandsverzekeraars om voor rechtsbijstandsverzekerden op te treden. 

Sinds enkele jaren is er een experiment waarin voor partijen als BrandMr en VvAA een additionele mogelijkheid is gecreëerd om advocaten in dienst te hebben die ook voor niet-rechtsbijstandsverzekerden kunnen optreden. Komend jaar zal de NOvA dit experiment evalueren. 

Ook om andere redenen staan zogenoemde ‘alternatieve bedrijfsstructuren’ (ABS) in de belangstelling. Vorig jaar verscheen bijvoorbeeld een WODC-rapport over ABS met rechtsvergelijkend onderzoek naar dergelijke structuren binnen een aantal andere Europese landen. Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft dit jaar een vervolgonderzoek daarop aangekondigd. 

Het wachten is ook op een uitspraak van het Europese Hof naar aanleiding van prejudiciële vragen in een Duitse zaak. De kwestie: is het Duitse verbod voor niet-advocaten om aandelen te hebben in een advocatenkantoor in strijd met het vrij verkeer van kapitaal en diensten binnen de EU? Het antwoord wordt dit najaar verwacht.

Het onderwerp alternatieve bedrijfsstructuren in de advocatuur staat daarmee al langer op de agenda van de algemene raad. Vragen of dergelijke structuren anders gereguleerd zouden moeten worden, of dat nieuwe ABS-structuren in onze beroepsregulering zouden moeten worden gefaciliteerd, verdienen een antwoord. 

De laatste jaren gaan er stemmen op om toe te staan dat het kapitaal van een advocatenkantoor in handen mag zijn van niet-advocaten. Het aangevoerde argument is dan dat dit voor innovatie- en kwaliteitsimpulsen kan zorgen en de toegang tot het recht kan bevorderen. 

Er klinken ook andere geluiden die roepen om meer terughoudendheid, waarbij ook naar andere beroepsgroepen gekeken wordt. Zo heeft private equity binnen de accountancy in korte tijd een enorme vlucht genomen. In die beroepsgroep neemt de roep om strengere eisen te stellen aan investeringen van private equity de afgelopen tijd sterk toe. Daar wordt nu juist gevreesd voor verminderde toegankelijkheid. 
De advocaat neemt binnen de rechtsstaat een bijzondere positie in die noopt tot extra zorgvuldigheid in de afwegingen. De algemene raad zal dan ook in het komende jaar eerst breder en verdiepend onderzoek laten doen naar de reeds in Nederland bestaande ABS-structuren en hoe de advocatuurlijke kernwaarden daarin tot hun recht komen.

Als nieuwe portefeuillehouder gaat mijn dank uit naar mijn medebestuurder Jan Broekhuizen, die dit voor de balie belangrijke dossier op een constructieve wijze op de agenda heeft gezet.

Else Loes Pasma
Bestuurslid NOvA