Onafhankelijkheid
De onafhankelijkheid van de advocaat is belangrijk vanwege het waarborgen van een eerlijk proces en vanwege een efficiënte rechtsbedeling. De eerlijkheid van het proces wordt bevorderd doordat iedere partij beschikt over een raadsman die aan bepaalde kwaliteitseisen voldoet en onafhankelijk van de overheid en de rechterlijke macht voor het belang van zijn cliënt opkomt. Voor de rechterlijke macht is de onafhankelijkheid van de advocaat van belang, omdat deze zelf bepaalt wie hij wel of niet zal bijstaan en hoe hij dat zal doen. Dat komt de kwaliteit van de verdediging ten goede.
De advocaat behoort onafhankelijk te zijn ten opzichte van eenieder: zijn cliënt, de overheid, de rechter en anderen (zoals zijn werkgever in het geval van een advocaat in loondienst). Ook staat hij onafhankelijk tegenover de zaak die hij behandelt. Hij benadert de zaak met voldoende afstand en is daarbij onbevangen en onbevooroordeeld. Persoonlijke belangen van de advocaat mogen geen rol spelen bij de behandeling van de zaak.
De advocaat dient primair het belang van zijn cliënt, maar is daarbij kritisch en heeft ook oog voor de context van die belangen, evenals voor de belangen van andere betrokkenen zoals de wederpartij of derden. Zo nodig confronteert de advocaat zijn cliënt met gerechtvaardigde belangen van anderen. Dit kan bijvoorbeeld in strafzaken aan de orde komen waar het gaat om de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van derden die worden genoemd in de schriftelijke stukken bij een zaak, zoals slachtoffers of getuigen.
De advocaat is in het proces leidend en mag niet als stroman of spreekbuis blind de wensen van de cliënt uitvoeren. Het is de advocaat bepaalt hoe hij de belangen van de cliënt het beste kan behartigen. Zijn onafhankelijkheid geeft de advocaat de ruimte om bij de uitoefening van zijn beroep grenzen te trekken. Hij past de aan hem, ten behoeve van zijn cliënt, toekomende privileges slechts toe voor het doel waarvoor deze zijn toegekend. Dit aspect van onafhankelijkheid bindt ook de partijdige belangenbehartiging door een advocaat aan beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit. Het in acht nemen van onafhankelijkheid betekent overigens niet dat de advocaat geen relatie met zijn cliënt zou mogen opbouwen. De relatie mag echter niet zover gaan dat deze afbreuk kan doen aan zijn verantwoordelijkheid om een cliënt zo nodig van kritisch advies te dienen, zijn vrijheid om een cliënt te weigeren, een zaak te weigeren of om te besluiten dat hij niet langer de belangen van een cliënt zal behartigen.