Tekort aan sociaal advocaten in meerdere Nederlandse regio’s
Uit een verkennend onderzoek van de Nederlandse orde van advocaten (NOvA) onder sociaal advocaten en doorverwijzers uit de eerste lijn blijkt dat er in meerdere Nederlandse regio’s een tekort is aan sociaal advocaten. Er is minder juridische hulp beschikbaar dan 4 jaar geleden en daardoor meer kans op escalatie van juridische problemen. Hierdoor staat de toegang tot het recht voor mensen die afhankelijk zijn van gefinancierde rechtsbijstand onder druk.
De NOvA roept het kabinet op met spoed verder te gaan met het bieden van perspectief aan sociaal advocaten.
Het aantal sociaal advocaten is de afgelopen 4 jaar flink afgenomen waardoor rechtzoekenden buiten de regio geholpen moeten worden. In de regio Noord-Nederland bijvoorbeeld waren er in 2019 nog 376 actieve sociaal advocaten – die 10 of meer toevoegingen doen – die rechtsbijstand verleenden in toevoegingszaken van inwoners uit Noord-Nederland. In 2023 waren dat er 327. Dat is 13 procent minder dan 4 jaar geleden. Ook in Nijmegen daalt het aantal sociaal advocaten. Rechtzoekenden moeten voor hun rechtsbijstand verder reizen. Uit gesprekken met hulpverleners uit de eerste lijn blijkt dat de reiskosten hiervoor vaak te hoog zijn en de problemen daardoor kunnen oplopen. Ook komt naar voren dat er ook al een tekort is aan sociaal advocaten in Noord-Holland Noord, Flevoland en delen van Noord-Brabant.
Versterk het bestaande stelsel
De NOvA roept op om met spoed verder te gaan met het bieden van perspectief aan sociaal advocaten. Zowel op de korte als lange termijn. De eerste stap hierin is geld reserveren voor het uitvoeren van de te verwachten aanbevelingen van de Commissie Van der Meer II. De NOvA pleit ervoor dat het kabinet niet opnieuw het stelsel van gefinancierde rechtsbijstand herziet, maar werkt aan het versterken van het bestaande stelsel.
Dekenaanwijzingen
De NOvA ontving signalen dat rechtzoekenden steeds meer moeite hebben met het vinden van een sociaal advocaat, onder andere in Noord-Nederland en Nijmegen. Om de problematiek in kaart te brengen heeft de NOvA de afgelopen maanden onderzoek gedaan in deze regio’s door middel van interviews bij sociaal advocaten en doorverwijzers uit de eerste lijn verspreid over Nederland. Het Kenniscentrum van de Raad voor Rechtsbijstand heeft data aangeleverd. Later dit jaar komt het Kenniscentrum zelf met een onderzoek naar motieven van sociaal advocaten om te stoppen met hun werk. Uit de jaarverslagen van het dekenberaad is een toename te zien van het aantal aanwijzingen door de lokale dekens. Dit is een indicatie dat het voor rechtzoekenden steeds lastiger is een sociaal advocaat te vinden. Daar waar het tekort zich nog niet direct voordoet, is de zorg voor de toekomst groot.
Doorverwijzen lastiger in Gelderland
Ook de Orde van Advocaten Gelderland heeft onlangs onderzoek gedaan naar de perspectieven van sociaal advocaten op de sociale advocatuur. De geïnterviewden geven aan dat er te weinig sociaal advocaten zijn in Gelderland. Dat uit zich in bijvoorbeeld te veel zaken per advocaat en dat doorverwijzen steeds lastiger wordt. Sommige advocaten denken zelfs al na over een zakenstop. Sociaal advocaten benoemen dat de (herijking van) de vergoedingen ontoereikend zijn. Zo zijn de vergoedingen in bepaalde rechtsgebieden herzien, maar in andere niet. Ook geven veel sociaal advocaten aan over te moeten werken voor voldoende inkomen, of selectief zaken aan te nemen door de ingewikkelde zaken links te laten liggen.
Meer informatie
Factsheet afname aantal sociaal advocaten
Onderzoek naar afname aantal sociaal advocaten
Artikel Trouw (11 november 2024)
Artikel De Groene Amsterdammer (11 november 2024)
Artikel Investico (11 november 2024)
Artikel NOS (11 november 2024)