09-11-2023

De uitkomsten van het op 6 november gepresenteerde rapport laten een wisselend beeld zien. Positief is de aandacht van veel partijen voor de rechtsbedeling en de rol daarin van de advocaat. In veel programma’s worden mooie woorden gewijd aan de noodzaak burgers eenvoudig toegankelijke, snelle en effectieve rechtspraak te bieden als onmisbare pijler in de rechtsstaat, met voldoende middelen om dat mogelijk te maken en om te voorzien in adequate rechtsbijstand.

Zo wordt vaak gepleit voor extra investeringen in de sociale advocatuur en voor verlaging van de griffierechten. Maar als het op het waarborgen van fundamentele rechten en vrijheden van alle burgers aankomt, om de zekerheid van een eerlijk proces of de toegang tot de rechter is de situatie zorgelijker. Het betreft dan veelal plannen op het gebied van grote maatschappelijke en politieke vraagstukken, zoals immigratie.

Het zijn die vraagstukken waarbij het blijkt dat de rechtsstaat, ook internationaal, het eerst onder druk komt te staan. Bij deze reële uitdagingen waarvoor de politiek zich gesteld ziet, zullen die oplossingen moeten worden gekozen die de rechtsstaat zelf niet ondermijnen. Wie bepaalde groepen burgers de toegang tot de onafhankelijke rechter ontzegt of belemmert doet de rechtsstaat geweld aan. Daarover zal de nodige discussie moeten worden gevoerd. In het debat over deze rechtsstatelijke opgaven speelt de NOvA uit hoofde van haar taak een rol. Dit rapport kan daartoe een aanzet geven.

Robert Crince le Roy,
Algemeen deken Nederlandse orde van advocaten