26-01-2023

Het is om die reden dat de NOvA in 2021 de Taskforce bescherming tegen ondermijning heeft opgericht. De Taskforce laat op een aantal specifieke gebieden wetenschappelijk onderzoek uitvoeren naar de wenselijkheid of noodzaak van aanpassing van de regelgeving voor advocaten. Niet klakkeloos regels aanpassen vanwege een incident, maar gedegen kijken naar wat echt nodig is om advocaten in de uitoefening van hun werk te helpen en te beschermen. Een ander voorbeeld zijn de weerbaarheidstrainingen die door de NOvA worden aangeboden om advocaten te helpen risico’s op het gebied van veiligheid en weerbaarheid te onderkennen en daarnaar te handelen.

Intussen worden advocaten geconfronteerd met aanpassingen in beleid of wetgeving die hen het werken ernstig bemoeilijken. Zo mogen advocaten niet meer met hun laptop de extra beveiligde inrichting in Vught in. Dat maakt het voorbereiden van zaken aanzienlijk moeilijker, soms haast onmogelijk. Een noodoplossing met USB-sticks werkt niet goed. Meer dan eens krijgen advocaten aan de poort te horen dat de USB-sticks niet mee naar binnen mogen. Terwijl de wens van de wetgever is om meer zaken digitaal te behandelen, kunnen deze advocaten dus nauwelijks digitaal werken.

Momenteel ligt een politiek plan voor om maximaal twee advocaten toegang te geven tot een gedetineerde cliënt, als die cliënt in een verzwaard regime zit. Ook bestaat er een voornemen om de selectiecriteria voor plaatsing in een dergelijk regime te verruimen. Zo zullen steeds meer gedetineerden en advocaten hiermee te maken krijgen. Ook het voorstel van visueel toezicht op advocatenbezoek raakt direct aan de vertrouwelijkheid van het contact tussen advocaat en cliënt. De NOvA heeft over dit alles een kritisch advies aan de minister gestuurd.

Vertrouwelijkheid is een belangrijke, wettelijk verankerde kernwaarde van de advocaat. In een rechtsstaat moeten rechtzoekenden in vertrouwen met een advocaat kunnen spreken. Daar kan en mag niet lichtvaardig inbreuk op worden gemaakt. Het doel heiligt niet alle middelen. Dat heeft niks te maken met vermeend protectionisme vanuit de advocatuur, maar alles met een gezond rechtsstatelijk besef. De suggestie dat iedere advocaat een potentieel lek of risico zou zijn voor de rechtsstaat, ondermijnt óók die rechtsstaat.