28-04-2017

Bart van Tongeren oud - algemeen deken NOvA

"Eén druk op de knop"

Het is maandagochtend, ergens in 2018. U komt uw eigen praktijk binnen en neemt als eerste uw e-mail door. Er is bericht van de Rechtspraak: in twee van uw zaken zijn nieuwe stukken aan het dossier toegevoegd. In nog een andere zaak is een zittingsdatum gekozen. Tot slot heeft u van de griffier een bericht ontvangen met een speciale code erin voor uw nieuwste zaak. Met deze code logt u in in het digitale dossier.

Hier heeft de wederpartij al zijn relaas en de eis geüpload. Door in te loggen met de code heeft u zich gesteld en kunt u meteen een verweer indienen. Met een druk op de knop belandt uw repliek in het digitale dossier. Uw taak zit er voorlopig op, totdat u weer bericht krijgt van de rechtbank.

Als de Raad voor de rechtspraak haar ambities op het gebied van veiligheid, betrouwbaarheid en gebruiksvriendelijkheid weet te verwezenlijken, zal digitaal procederen er zo ongeveer uitzien. De NOvA houdt de Rechtspraak daarbij scherp; in het belang van de advocatuur, maar ook namens alle rechtzoekenden. Zo hebben we bevochten dat termijnoverschrijdingen als gevolg van storingen aan de stroomvoorziening, de Advocatenpas of bij uw internetprovider net zo verschoonbaar zijn als in geval van storingen bij de Rechtspraak. Daarom ook bedenken we telkens nieuwe horrorscenario’s, om te weten hoe de Rechtspraak daarmee om zou gaan. Allemaal voorwaarden voor een (eventueel) akkoord van de algemene raad op de volgende fase van KEI: vanaf deze zomer verplicht digitaal procederen in asiel- en bewaringszaken en een verplichte pilot in civiele zaken in Midden Nederland en Gelderland.

We belanden opnieuw in 2018. Vandaag heeft u ook nog een zitting. Het is een uitspraak in een eenvoudige zaak, dus u neemt nog één keer alle informatie door, en downloadt deze vervolgens via uw bedrijfswifi naar uw laptop. Aangekomen bij de rechtbank neemt u plaats in de digitale zittingszaal. De rechter besluit nog één keer gezamenlijk naar het bewijs te kijken. Dit in de hoop dat de gedaagden er toch samen uit kunnen komen. Vanachter zijn bureau laat hij opnamen van een beveiligingscamera verschijnen op de beeldschermen die u en uw wederpartij voor zich hebben. Het haalt niets uit, dus de rechter doet mondeling uitspraak. De griffier tikt druk mee en publiceert de uitspraak enkele minuten later in het digitale dossier. U mailt een exemplaar aan de cliënt en uploadt meteen een exemplaar naar uw eigen archief in de cloud.

Het systeem voor digitaal procederen is door een hele club advocaten getest. Het afgelopen jaar zijn al ruim 5000 bestuurszaken digitaal afgehandeld. De signalen zijn zodanig dat de algemene raad zich een positief-kritische houding kan permitteren. Positief, in de zin dat de Raad voor de rechtspraak zich rekenschap geeft van het grote belang van goede samenwerking met de advocatuur. Kritisch, omdat de nieuwe manier van werken ook nieuwe risico’s met zich meebrengt. Hacks, datalekken en storingen kunnen straks allemaal de rechtsgang belemmeren. Daarom heeft de NOvA inspraak geëist (en gekregen) in de go/no go-momenten van de opeenvolgende fases van de invoering. Alleen wanneer de algemene raad er genoeg vertrouwen in heeft dat deze risico’s zo goed als mogelijk zijn uitgebannen, en dat er heldere procedures zijn wanneer er toch iets misgaat, volgt instemming met de volgende fasen. De fax kan dus straks de kast in. Maar gooit u ’m, gewoon voor alle zekerheid, nog niet weg.