05-10-2023

Dat doet mij deugd, want uit onderzoek van de NOvA blijkt dat maar liefst de helft van alle advocaten te maken heeft met agressie, intimidatie of bedreiging. Zodra advocaten hun werk niet meer veilig kunnen doen, heeft dat niet alleen een ingrijpend effect op de advocaat als mens, maar ondermijnt dat in breder perspectief ook de goede rechtsbedeling – en daarmee de rechtsstaat. 

Via de Taskforce bescherming tegen ondermijning creëert de NOvA bij advocaten zoveel mogelijk bewustzijn om dreigende situaties en risico’s op ondermijning – die de onafhankelijke positie van de advocaat kunnen aantasten – te voorkomen. Dit varieert van de noodtelefoon voor advocaten die worden bedreigd, veiligheidsscans van hun fysieke werk- en thuisomgeving tot weerbaarheidstrainingen hoe om te gaan met bedreigende situaties. 

Als het gaat om de advocaat als poortwachter tegen witwassen, biedt de NOvA praktische informatie hoe om te gaan met verplichtingen die voortvloeien uit de anti-witwasregelgeving om ondermijnende criminaliteit te signaleren. Vanuit die voorlichtende taak heeft de NOvA ook opdracht gegeven tot een drietal wetenschappelijke onderzoeken: over de kroongetuigenregeling, crypto-communicatie en (contante) betalingen. Dit met als doel meer inzicht te krijgen in deze onderwerpen en in de betekenis daarvan voor de advocaten in hun beroepsuitoefening. 

Maar er is ook een keerzijde. Al te vaak worden advocaten – ten onrechte – geïdentificeerd met hun cliënten en gezien als ‘lastig’ juridisch verlengstuk van hun cliënten. Rechtsbijstand leveren is de taak van de advocaat die dat integer, onafhankelijk, partijdig, vertrouwelijk en deskundig moet doen. 

De kernwaarden van de advocatuur staan de laatste tijd geregeld onder druk, bijvoorbeeld als het gaat om de inperking van rechtsbijstand aan gedetineerde cliënten en het – structureel – schenden van het verschoningsrecht. De strijd tegen ondermijning, hoe gerechtvaardigd ook, mag niet ten koste gaan van onze democratische rechtsstaat zelf. Het doel heiligt niet alle middelen. Laten we daarom de koninklijke weg blijven bewandelen, met de rechtsstaat als leidend instituut.